WELLNESS ve SAĞLIK
WELLNESS ve SAĞLIK
Günümüzde sağlıklı yaşam ve sağlıklı
beden anlayışına farklı bir boyut kazandıran Wellness (Well-being) kavramı,
özellikle fitness (fiziksel uygunluk) kavramı ile birlikte anılmaktadır.
Türkçe’de kısaca “esenlik
(well-being)” anlamına gelen “wellness” terimi ilk olarak, doktor Halbert
L. Dunn tarafından, 1961 yılında yayınlanan “Yüksek Seviye Wellness” adlı küçük
bir kitapçıkta kullanılmıştır. Dr. Dunn wellness’ı fiziksel ve psikolojik
esenliği geliştirmeyi sürdürme çabası için bir yaşam süreci olarak görmüştür.
Wellness, optimal sağlığın pozitif
boyutu ya da bileşeni olarak tanımlanmaktadır. Sağlık ve wellness, fiziksel,
duygusal, entelektüel, ruhsal, sosyal, çevresel ve mesleki wellness gibi,
birbiriyle ilişkili çok boyutlu bir yapıya sahiptir. Her bir boyut optimum
sağlığın elde edilmesinde eşit derecede önemlidir ve birbiriyle sıkı bir
ilişkiye sahiptirler.
Fitness (Fiziksel Uygunluk), beklenmeyen
aciliyetlere karşılık vermek, serbest zamanı takip etmede yer almak için yeterli
enerjiye sahip olma ve kişinin tam kapasitede yaşamsal olayları
gerçekleştirmesi olarak tanımlanabilir. Kişiye özel olan fiziksel uygunluk
durumu, kuvvet, kassal dayanıklılık, kardiyovasküler dayanıklılık, esneklik,
koordinasyon, çeviklik, güç, denge, sürat ve dikkat gerektiren bileşenleri
kapsar.
Wellness, yaşamın kaliteli yolu içerisinde esenliğin tüm
boyutlarını bir bütün olarak değerlendirir. Genel anlamda, wellness farklı
alanlarda, dolu, anlamlı ve kişisel potansiyellerini en yüksek seviyelere çıkarmak
için hayatı yaşama kabiliyeti olarak anlamlandırılır. Wellness, sürekli kendini
geliştirmeyi hedefler ve bu gelişimi artırmak için değişiklikler sunar. Yaşam
süresi içerisinde fiziksel, entelektüel, duygusal, sosyal, mesleki, ruhani ve
çevresel durumu dengede tutmayı amaçlar.
Farklı Boyutları İle
Wellness Nedir?
Fiziksel Wellness
Sağlıklı bir beden, iyi beslenmek, düzenli egzersiz yapıyor olmak, zararlı alışkanlıktan uzak durmak, gerektiğinde sağlık hizmeti alarak iyi korunuyor olmak, ideal kiloyu korumak, yeterli süre uyumak, riskli cinsel davranışlardan kaçınmak ve zararlı maddelerin alımını kısıtlamak hatta hiç almamak ‘’fiziksel wellness’’ için ihtiyaç duyulan gereksinimlerdir.
Entelektüel Wellness
Entelektüel esenlik, çevrenizdeki dünyada farkındalığınızı geniş tutmayı ve sürekli eğitim halini kapsar. Yeni bir fiziksel egzersiz öğrenmek gibi, yeni bir şeyler öğreniyor olmak da entelektüel gelişim doğurur ve insana esenlik verir. Wellness’in bu aşaması, öğrenmiş olduğunuz şeyleri yapabileceğinizi, daha fazla öğrenmeye yönelik imkanlar yaratacağınızı size öğretir.
Duygusal Wellness
İnsanların kendisinde ya da diğerlerinde olan geniş çaplı hislerin kabulü ve farkındalığı olarak tanımlanabilir. Duygusal wellness, kendi kişisel hislerinizi anlama kabiliyetiniz, sınırlarınızı kabul etmeniz, duygusal istikrarın üstesinden gelmeniz ve duygularınızla daha rahat hale gelmenizi kapsar. Duygusal wellness, kişisel davranışlarınızdan sorumludur. Duygusal yönden iyi olan bir kişi, kendisinin farkındadır. Bu kişi bireysel olarak sürekli gelişmeye açıktır. Duygusal wellness, karşılıklı söylemler, güven, dürüstlük ve saygıya dayalı duyuların birbirine bağlanabilmesi yeteneğidir.
Sosyal Wellness
Aile içinde ya da aile dışındaki bireylerle iyi ilişkiler kurma yeteneğidir. Başkalarına karşı iyi huylu, dost sıcakkanlı olmak için bize huzur ve güven verir. Sadece bireysel bir ilgi değil, aynı zamanda bir bütün olarak insan ve çevre ilgisini de kapsar. Sağlıklı bir çevreyi desteklemek ve korumak, daha iyi iletişime teşvik etmek, topluluklar arasında karşılıklı saygıyı kapsar.
Spiritüel Wellness
Yaşam anlamlı ve amacı olan bir duygudur; yaşam için bize rehberlik eden, anlam veren ve yönlendiren etik, değerler ve dürüstlüktür. Spiritüel/ruhani/manevi wellness, dünya hayatı ile birlikte iç dünyaya ait ihtiyaçları dengelemek için çalışırken kendi ve diğerleri ile bir harmoni ortamı oluşturmak için çabalamanıza rehberlik eden insan varlığında anlam ve amaç için bir arayıştır. Spiritüel wellness, evrende var olan daha yüksek bir güç ile birlikte kişisel ilişkilerin bir yaşam boyu gelişmesini özendirir. İç huzur, aynı zamanda yaşamdaki değişiklikler, fırsatlar ve şimdiki zaman ile birlikte davranış biçiminde önemlidir. Spiritüel wellness, kişisel inanışların değerlendirmesidir. Kişi her yerde ibadetini yapabilme özgürlüğüne sahiptir.
Çevresel Wellness
Sağlık için zararlı olmayan temiz ve güvenli bir çevrede yaşama yeteneğidir. Çevresel wellness; temiz hava, temiz su, kaliteli besin, elverişli ev koşulları, iyi iş şartları, kişisel güvenlik ve sağlıklı ilişkiler gibi şartları yerine getirmek gibi gereksinimleri içerir.
Mesleki Wellness
İş yaşamında sağlıklı çalışma performansı, keyif, mutluluk ve başarıyı bir arada yürütme yeteneğidir. Birey bu dengeyi sadece kendisi için değil iş ortamındaki diğer bireylerle birlikte yürütme ve sürekli daha iyisini elde etme üzerine odaklanır. İş ortamında gerekli bileşenlerin dinamiğini güçlü tutmak için çeşitli etkinlikler ve faaliyetler planlanır.
Wellness; fiziksel,
duygusal, sosyal, entelektüel, çevresel ve spiritüel esenliğin bir arada
olmasıyla oluşabilir. Sadece bir noktada bulamayacağımız kadar geniş bir
aktivite yelpazesine sahiptir.
Wellness aktiviteleri ve uygulamaları
§ Doğal yaşam ve felsefesi§ Fitoterapi ve Aromaterapi§ Hamam uygulamaları§ Doğal beslenme, diyet ve ağırlık kontrolü§ Masaj, doğal ve geleneksel uygulamalar§ Güzellik ve cilt bakımı§ Egzersiz ve fiziksel aktiviteler§ Rekreasyonel sporlar ve aktiviteler§ Tai Chi, Qi gong, yoga ve meditasyon§ İbadet ve dua etmek§ Zumba , Halk dansları, sosyal ve kültürel aktiviteler§ Yayla ve köy kültürü/yaşamı§ Eko yaşamWellness aktivitelerini nerede bulabiliriz?§ Rekreasyonel parklar ve merkezler§ Resort/otel ve tatil köyleri§ Wellness ve fitness merkezleri§ Spa ve güzellik merkezleri§ Rehabilitasyon ve terapi merkezleri§ Doğal ve sağlıklı yaşam çiftlikleri§ Termal ve kaplıca merkezleri§ Türk Hamamı§ Geleneksel pazar yerleri, bayram/festivaller ve sergi/fuar merkezleri
Wellness ile İlgili Karşınıza Çıkabilecek
Engeller Nelerdir?
Herkesin karşılaştığı yenilgiler, zorluklar, sorunlar vardır. Kişisel
özellikler, stres, çevre ve karşılaşılan olaylar kişinin wellness sürecinde
yoluna engeller koyabilir.
Kendinden şüphe etme, karamsarlık, hayallerini göz ardı etme, gerçekleştirilen
hedeflerden çok maddiyata önem verme; zihinsel ve duygusal engeller arasında
yer alır. Bu engeller kendinizi iyi hissetmenizi, duygularınızı rahatça yaşayıp
ifade etmenizi engelleyebilir. Sigara, uyuşturucu gibi kötü alışkanlıklar ve
hareketsizlik, fiziksel açıdan kendinizi zinde hissetmemenize neden olur.
Yetersiz başarılar, sınav kaygısı, yetersiz öğrenme deneyimleri
yaratıcılığınıza ve düşünsel sağlığınıza ket vuran engellerdir. İlişki
bağımlılığı, düşük özsaygı, kaygı ve fiziksel şiddet sosyal sağlığınızı
etkilerken sizi sağlıklı ilişkiler kurmaktan alıkoyar. İş ile özel yaşam
arasında denge kuramamak, ikiyüzlü davranış şekli ve karamsarlık ruhsal
engeller; eğitim seviyesi, yeterince çalışamama, işsiz kalma ya da fazla
çalışma ise mesleki engeller arasındadır ve çoğunlukla özsaygı ile doğrudan
bağlantılıdır. Tüm bunların yanı sıra yaşadığınız çevrenin istikrarsız bir
siyasi ortama sahip olması, toplumsal altyapısının yeterli olmaması, düşük
güvenlik ve sağlık standartları iyi yaşamanızı etkileyen çevresel engellerdir.
Tüm bu engeller, wellness adına çıktığınız uzun
yolculukta işinizi zorlaştırabilir. Ancak bütün yönleriyle sağlıklı
bireylerin asıl amacının bu engellerle karşılaşmamak değil, bunlarla
karşılaşıldığında nasıl başa çıkabileceğini bilmek olduğunu unutmamalısınız. Çünkü wellness,
hayatta karşılaşılan zorlukların üstesinden gelmek ve daha iyi bir yaşam sürmek
için çaba sarf etmek demektir.
Hipokrat’ın da dediği gibi:
“İçimizdeki
doğal iyileşme gücü, iyi yaşam için en önemli kaynaktır.”
Yorum Yap