Elazığ Satranç İl Temsilciliği Röportaj

Elazığ Satranç İl Temsilciliği ile keyifli bir röportaj gerçekleştirdik.

Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz?

Ben, Didem Yılmaz Aydın. Elazığlıyım ve Elazığ'da bir devlet okulunda psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğretmeni olarak görev yapıyorum. Kasım ayından itibaren de Türkiye Satranç Federasyonu Elazığ İl Temsilciliği görevini yürütüyorum.

Satranç sporuna nasıl başladınız?

Ben, dokuz yaşında başladım satranç oynamaya, babam öğretmişti. Abim de ben evde yaramazlık yaptığımız zaman babam bize satranç takımı aldı biraz akıllı uslu duralım diye. Sonra da satranç öğretti o günden sonra oynuyorum. Çok beğendim. Biraz İçine kapanık bir çocuktum onun için böyle düşünce oyunu beni çok etkilemişti. Satrancın düşünselliği beni çok etkilemişti. Bir satranç tahtasının başında saatlerinizi geçirebilirsiniz hiç sıkılmadan. Çünkü çok farklı dünyalara sizin kapılarınızı açar.

O zamandan beri il genelinde düzenlenen birçok turnuvaya katılım, dereceler almaya başladım, Türkiye şampiyonalarına katıldım, tabii derslerimin yoğunluğundan dolayı üniversitede ara verdim öğretmen olarak kendi ilime atanınca, il temsilcisi olarak görevime devam ediyorum.

İsteyen herkes satranç sporcusu olabilir mi?

3-4 yaşından itibaren satranç oynamaya başlayan sporcularımız var, lisans çıkarma yaşı 5. İsteyen herkes oynayabilir ama tabii ki daha sabırlı, daha düşünmeyi seven, daha içsel zekalı, mantıksal ve matematiksel zekası yüksek kişilerin daha uzun süre devam ettirebileceği bir spordur.Satranç dünyasına girdiğinizde 64 karede her türlü olayı yaşayabiliyorsunuz; saldırıyı, kendini korumayı, taktikleri… Aslında satranç aksiyon sporudur.

Satrancın insanları faydaları nelerdir?

Satrancın hem çocuk eğitimine çok büyük faydaları var hem de zeka gelişimine çok büyük faydaları var. Ayrıca ileriyi görebilmeye, eleştirel düşünme becerisine, matematiksel düşünme becerisine, sosyalleşmeye çok büyük faydaları var.  Zihinsel olarak nörolojik yapılan çalışmalara bakıldığında; sürekli zihni diri tuttuğu için aynı zamanda unutkanlığa önleme ve Alzheimer  hastalığına karşı faydaları var. Bununla birlikte satranç sporcularının planlı sistematik hareket ettiği, hayatında aldığı her kararda emin adımlar arttığı gözleniyor.  Çünkü satranç oyununa benzer hayat. Siz bir hareket yapacağınız zaman, bir hamle yapacağınız zaman onun 5-10 hamle ilerisini düşünüyorsunuz. Hayatınızda biriyle konuşurken bile bunun sonunun nereye varacağını düşünerek konuşmaya başlıyorsunuz bir süre sonra, dolayısıyla da hayatınızda verdiğiniz önemli kararlarda satranç oyunun çok büyük etkisi oluyor.

Türkiye Satranç Federasyonun çalışmaları nelerdir?

Türkiye Satranç Federasyonu, ülke genelinde ve uluslararası birçok organizasyona katılıyor. Öncelikle ülke genelinde Türkiye şampiyonaları yapılıyor, Türkiye Küçükler Şampiyonası, Yıldızlar Şampiyonası, küçükler ve yıldızlar takım ligi yapılıyor. Türkiye Kulüpler Satranç Şampiyonası, İkinci Lig, Birinci Lig, Süper Lig gibi liglerimiz var. Liglerimizde yarışan takımlarımız da var tabii ki. Bununla birlikte sosyal sorumluluk projeleri de yapılıyor Türkiye İş Bankası'nın sponsorluğunda. İhtiyacı olan okullara satranç takımları, satranç ekipmanları gönderilip satranç sınıfları kuruluyor.

Bize Türkiye Satranç Federasyonu liglerinden bahseder misiniz?

Satrançta da tıpkı diğer spor alanları gibi ligden düşme, lige çıkma gibi olaylar yaşanıyor. Ama tabii ki diğer alanlar gibi çok fazla göz önünde olmadığı için bilinmiyor. Türkiye Kulüpler Şampiyonası dediğimiz lig üçüncü lig statüsünde. Bu lige kendi ilinde, yöresinde başarılı olan kulüpler çıkıyor.

Mesela her ilde en az dört takımın olması halinde, o ilde yöre yarışmaları düzenlenir. 4 takım arasından birinci olan takım Türkiye Kulüpler Şampiyonasına direk katılır Tabii ki artış gösterebilir bu sayı. Türkiye Kulüpler Şampiyonası'nda başarıya ulaşan kulüpler ikinci lige yükseliyor ve ikinci ligde de aynı şekilde başarılı olan takımlar Birinci lige yükseliyor. Son olarak da Birinci ligde başarılı olan takımlar Süper lige yükselir. Bunlar, Süper lig dediğimiz Beşiktaş gibi büyüklerin olduğu takımlar. Bu takımlar gerçekten kaliteli takımlar, uluslararası statüde oyuncuları olan, yurt dışından oyuncu getiren takımlar. Biz de onların maçlarını heyecanla takip ediyoruz.

UKD HESAPLAMALARI NASIL YAPILIYOR?

Aşağıda İsviçre sisteminde düzenlenmiş bir yarışmanın ukd hesaplamalarının nasıl yapıldığı anlatılmaktadır. 

Aşağıda İsviçre sisteminde düzenlenmiş bir yarışmanın ukd hesaplamalarının nasıl yapıldığı anlatılmaktadır. 

1. İlk yapılan işlem "UKD’siz" oyunculara "Geçici Kuvvet Derecesi(GKD)" verilmesidir. Geçici Kuvvet Derecesi UKD’siz oyuncuların sadece o yarışma için dikkate alınacak kuvvet değerleridir. 
- Yarışmadaki UKD’ li sporcuların ortalaması alınır. 
- UKD’ siz sporcular bu ortalamadan 300 puan düşük kabul edilerek GKD’leri belirlenir. 

2. UKD’siz oyuncuların (GKD sahibi) o yarışmadaki performans puanları hesaplanır. 

- Oynadığı maç sayısı en az 7 olan ve hesaplamalar sonucu ortaya çıkan performans puanı 1000 üzerinde olan sporcuların performans puanları o sporcuların yeni UKD puanları olarak sisteme geçer. 
- Oynadığı maç sayısı 7’nin altında olanlar veya performans puanı 1000’in altında kalan sporcuların performans bilgileri ise arşivde saklanır ve UKD puanı sahibi olabilme şartlarını yerine getirmeleri durumunda UKD sahibi olurlar. 

3. UKD’li sporcuların UKD’siz sporcular ile yaptığı maçlar sonucunda UKD’li sporcunun UKD değişimi kazandığı maçlar için ΔD =k(0,1); kaybettiği maçlar için ΔD =k(-0,1) (Tablo-1) 

4. UKD’li sporcuların, oynadıkları maçlardan kazandıkları UKD puanları hesaplanır. 

Örnek-1: 

Beyaz: A sporcusu, UKD 1630 
Siyah: B sporcusu, UKD 1490 maç sonucu= 0-1 
1630-1490= 140 

(Tablo – 2 ‘ye göre) 
Yüksek UKD puanlı sporcunun oynanan maçtan alması gereken puan : 0.69 
Düşük UKD puanlı sporcunun oynanan maçtan alması gereken puan : 0.31 

A sporcusu için UKD değişimi; 
Delta Değişim = Katsayı(Aldığı puan – Alması gereken puan) 
Delta Değişim = 20 (0 – 0,69) 
Delta Değişim = -13,8 


B sporcusu için UKD değişimi; 
Delta Değişim = Katsayı(Aldığı puan – Alması gereken puan) 
Delta Değişim = 25 (1 – 0,31) 
Delta Değişim = +17,25 


Örnek-2: 

Beyaz: A sporcusu, UKD 1950 
Siyah: B sporcusu, UKD 1400 maç sonucu= 1-0 
1950-1400= 550(fark 350’den büyük ise fark 350 olarak kabul edilir.) 

(Tablo – 2 ‘ye göre)
Yüksek UKD puanlı sporcunun oynanan maçtan alması gereken puan : 0.89 
Düşük UKD puanlı sporcunun oynanan maçtan alması gereken puan : 0.11 


A sporcusu için UKD değişimi; 
Delta Değişim = Katsayı(Aldığı puan – Alması gereken puan)
Delta Değişim = 20 (1 – 0,89) 
Delta Değişim = +2,2 


B sporcusu için UKD değişimi; 
Delta Değişim = Katsayı(Aldığı puan – Alması gereken puan) 
Delta Değişim = 25 (0 – 0,11) 
Delta Değişim = -2,75 

Transferler nasıl oluyor?

Transfer genellikle yaz sezonu yapılıyor. Bizim gibi takımlarda gönüllülük esas alınıyor ama üst düzeyde takımda, belli ücretler karşılığında transfer oluyor.  Genellikle bir yıllık oluyor sözleşmeler.

Takımlar kaç Sporcular oluşuyor?

Takımlar en az 8 kişi olmak zorunda çünkü 8 tane masa olur turnuvalarda. Birinci, ikinci üçüncü, dördüncü masa diye sporcuların gücüne göre sıralanır. Dördüncü masadan sonra özellikli masalardır. Örneğin; kadın, yıldızlar, gençler vs. En az sekiz oyuncunuz olmalı ama bunun yedekleri de olabilir. Her maçın ardından bir sonraki maç için listeler veriliyor burada oyuncu değişikliği yapıp yedek oyuncuyu oyuna alabilirsiniz. Tabii ki rakiplerinize göre karşısına o derecede oyuncu çıkarabilirsiniz. Psikolojik taktikler de yapılıyor.

Galibiyet, beraberlik nasıl hesaplanır?

Satrançta galibiyet genellikle bir puandır, beraberlik  yarım puan. Toplamda 8 maç var. Takımın kazanması için 4.5 puana ihtiyaç vardır.

Elazığ'da satranç faaliyetleri nelerdir?

İl temsilciliği olarak geçen yıl 30’a yakın turnuva planladık. Bazı turnuvalar, tatile veya önemli turnuvaya denk geldiği için yapılmadı. Ama bu yıl pek çok ilke imza attık onu söyleyebilirim mesela ilimizde ilk defa yıldız ve çocuk ligi yapıldı daha önce böyle bir turnuva yapılmamıştı. Onun dışında ilk defa ilçelerde turnuva yapıldı. Maden ilçesinde Şehit Polis Memuru Cengiz Erdur anısına turnuva yaptık.  Palu ilçesinde özel bir turnuva yaptık. Özel turnuva dediğimiz kurumların kendi imkânlarıyla tanıtım amaçlı, güzel ödüller koyarak planladığı organizasyonlardır. Bunun dışında ilk defa kadınlar il birinciliği turnuvası yaptık ve ilimizden de Türkiye Kadınlar Satranç Şampiyonası'na gönderilmek üzere bir il birincisi çıkarttık. Bu sene ilklere imza attık, gayet güzel bir verimli bir sezon oldu bizim için. Yeni sezonda daha güzel organizasyonlar yapmayı planlıyoruz. Şu anda beş bin civarında lisanslı sporcumuz var tabii hepsi aktif değil. Kulüp olarak da dokuz tane aktif kulübümüz var.

Elazığ'da Uluslararası bir Turnuva planınız var mı?

Bu, bizim en büyük hayallerimizden biri aslında. Biz bunu planlıyoruz. Geçen sene Türkiye Kadınlar Satranç Şampiyonası talip olduk Elazığ’da düzenlenmesi adına ancak bizden önce Çeşme kapmıştı turnuvayı. Onun içine başka turnuvalar istedik ama şanssızlığımız oldu. Doğudaki terör olaylarının artış göstermesi tabii ki burada yapılmasını etkiledi ama biz elbette ev sahipliği yapmak istiyoruz mesela Malatya, Uluslararası Kayısı Turnuvası organize ediyor. Yurt dışından sporcular geliyor Grand Master dediğimiz büyük sporcular da katılıyor. Bu bizi çok heyecanlandırıyor ve gurulanıyoruz. Bunun Elazığ'da da olmasını çok istiyoruz. Belediyemizin, valiliğimizin ve bürokrasimizin de desteğiyle. Biz de böyle bir turnuvaya ev sahipliği yapmak istiyoruz ama öncelikle ulusal çapta bir turnuvaya ev sahipliği yapmanın daha ulaşılabilir bir hedef olduğunu düşünüyoruz.

Unvanlardan bize bahseder misiniz?

WCM – Kadın Usta Adayı (2100+ ELO)

WFM – Kadın FIDE Ustası (2200+ ELO)

WIM – Kadın Uluslararası Usta (2300+ ELO)

WGM – Kadın Büyük Usta (2400+ ELO)

CM – Usta Adayı (2200+ ELO)

FM – FIDE Ustası (2300+ ELO)

IM – Uluslar arası Usta (2400+ ELO)

GM – Büyük Usta (2500+ ELO)

Elazığ'da yerel basının, bürokrasinin, halkın organizasyonlara ilgisi nasıl?

Elazığ'da çok güzel biri potansiyel var satranç adına. benim her muhatap olduğunu veli çocuğunun satranç oynamasını istediğini dile getiriyor. Tabii satrancın, çocukları nasıl geliştirdiğini bildikleri için bu önemli oluyor. Sohbet anında satranca ilgi çok ama iş organizasyon boyutuna dönüştüğünde veya kursa dönüştüğünde, satranç egzersizine dönüştüğünde gerçekten öğrenmek isteyen kişilerin yanımızda olduğunu görüyoruz. Pek çok spor dalı gibi satranç da özel ilgi gerektiren bir spordur.  

Elazığ'da satranç antrenörlüğü potansiyeli nasıl?

Satranç antrenörlüğünün kademeleri var. Birinci kademe, yardımcı antrenörlüktür. Bu kategoride çok fazla antrenörümüz var.  Bu kişiler özellikle Milli Eğitim'de görev yapan, okullarında satranç kursları açan öğretmenlerimizdir. Bizim bu öğretmenlerden beklentimiz; turnuvalara öğrenci getirmeleri, öğrencileri FIDE kuralları çerçevesi içerisinde eğitip, turnuvalara hazırlamalarıdır. Bunun dışında ikinci kademe antrenör dediğimiz belge,  Elazığ’da bir kaç kişide var. Tabii bu kişiler daha farklı kurslar görüyorlar daha detaylı ve daha profesyonel eğitimler alıyorlar. Bunun üstündeki kademelerde üçüncü, dördüncü, beşinci kademelerde antrenörlerimiz yok. Bizim şu anda kendimi ikinci kademe antrenörlüğünü yaygınlaştırmak çünkü onlar daha profesyonel eğitim alıyorlar. Bu açıdan eksiğimiz var. Bana kalırsa her okulda en az bir tane ikinci kademe antrenör olması gerektiğini düşünüyorum. 

Hakemliğin şartları nelerdir?

Hakemlik öncelik aday hakemlikte başlıyor. Aday hakemlik kursu yaklaşık üç gün sürer ve hemen hemen Elazığ'da her yıl açılıyor. Aday hakemler bir yılda altı turnuvayı başarılı şekilde yönetirlerse ve gelişim seminerlerine katılıp başarılı olurlarsa il hakemi olmaya hak kazanıyorlar. Onun bir üst derecesi il hakemi daha sonra ulusal hakem. Onun üst derecesi FIDE hakemi, onun üst derecesi uluslar arası hakem. Her birinin kendi içlerinde farklı şartları da var tabii ki. Masa hakemleri; kendisine verilen belirli sayıda masalara hakemlik yaparlar. Başhakem yardımcısı; masa hakemi ile başhakem arasındaki bağı kurar ve baş hakem vardır.

Türk Milli Takımının, olimpiyatlarda altıncı olması nasıl karşılandı sizce?

Satranç olimpiyatları FIDE’nin düzenlediği en büyük organizasyondur. Evet, bu büyük bir başarıdır. Türkiye Milli Takımı, Türkiye'nin en iyi oyuncularının olduğu bir ekiptir. Çok kaliteli bir turnuvaya girdiler ve altıncı oldular, bu satranç camiası tarafından coşkuyla karşılandı. Maalesef diğer branşlar gibi, futbol, basketbol, voleybol gibi çok yaygın bilinen bir branş değil. Manşetlerde veya diğer kanallarda çok fazla yer bulmadı bu.

Eklemek istediğiniz bir şey var mı?

Öncelikle, bu röportaj için çok teşekkür ederim. Bizim en büyük amacımız satrancı daha geniş kitlelere duyurmak. Satrancın, Aristokrat kesimin oyunuymuş gibi olan algısını ortadan kaldırmak istiyoruz. Çünkü satranç halk sporudur. Her kesimden, her yaştan, her cinsiyetten, herkes oynayabilir. Yedi yaşındaki çocukla yetmiş yaşındaki bir adam aynı masada satranç oynayabilir. Satranç evrenseldir, dili yoktur. Kendinizden yaşça büyük insanla da oynayabilirsiniz, yaşça küçük bir insanla da oynayabilirsiniz.  Günümüzde artık herkesin oynayabildiği bir spordur satranç. İl temsilciliğimizin yapmış olduğu organizasyonları elazig.tsf.org adresinden ulaşabilirsiniz nerede hangi organizasyonun yapılacağını yayınlıyoruz .

ÖZEL RÖPORTAJ: MÜSLİM AKİL AVCİ